Hier op my bord lê my hartsindrukke - 'n haring-southappie uit Denemarke, 'n salm-en-roomkaasbroodjie uit Swede en 'n hele mondvol peperduur kaviaar uit Noorweë. Kom proe gerus saam! Wanneer 'n mens reisherinneringe oproep, sif jou brein mos die koring van die kaf en lê die beste 'happies' voor. In 'n smorgasbord saamgevat, is die noorderlande van Skandinawië bekend vir manjifieke fjords, ysblou gletsers , diep ravyne, woudland en mere.
Individueel het hierdie drie Vikinglande egter elk sy eie karakter, kultuur en bekoring.'n Reisgids kan 'n toer maak of breek. Gelukkig was Monica van Insight se veertiendaagse Fjordland-toer, intelligent, en belese, en haar kommentaar oor koningshuise, Nobelverrigtinge , feestelikhede en wintersport, humoristies en omvattend. Anderhelfte, Hans, is my reismaat en geesgenoot. Ons verskil in temperament, maar deel 'n reispassie wat skrik vir niks!
Elke reis is 'n 'harts-tog' vir ons - vérreikend, verrykend, vernuwend , verslawend - immer onvoltooid. Horisonne verskuif mos hoe verder jy reis. Ons twee jeukvoetiges reis lig, loshande en met ontvanklike harte; ons maak maklik vriende met mede-reisigers, vele met wie ons steeds oor kontinente heen elektronies korrespondeer.
Ek skerts tong-in-die-kies dat ons nie duur Persiese tapyte, of silwer eetgerei besit nie omdat ons belê in vliegkaartjies Europa toe. Skandinawië was nog altyd buite ons bereik omdat dit so peperduur is en die taal onverstaanbaar, maar met komplimentêre vliegkaartjies in die hand, kon ons die atlas en paspoorte nadertrek.
" daar's 'n storie
tydgestol
in amber ,warm teen my wang;
in misterie van harpuis
lê my hunkering ook vasgevang"
Skandinawië is by uitstek Storieland - uit lang wintersnagte in hierdie noorderlande is stories gebore wat deur oorvertelling eeue lank bly voortleef het - sprokies van Hans Andersen, Viking-sagas, Kontiki-reise, Trol-legendes. En ek is in wese mos maar Storiekind.
Dit is Mei , laatlente in Denemarke, bakermat van sprokiesverteller Hans Christian Andersen. Ons toergroep kom bymekaar by Saga-hotel (gepas vernoem na 'n verhaal van Skandinawiese oorsprong), loopafstand van die hart van Kopenhagen. "Skål"! Carlsberg-bierglase klink oor 'n gesellige kenmekaar-tafel in Tivoli-ontspanningspark. Buitelug-orkeste lui die somer vrolik in.
Ons kuddetjie toeriste loerkoop onder sambrele langs Strøget, die keisteenwandelstraat tussen ou stadspleine met blommeverkopers en vryskut-kunstenaars wat om aalmoese bie. Begeerlike Royal Copenhagen-porselein en Georg Jensen -eetgerei is peperduur! Hans bederf my egter goedgunstiglik met 'n unieke stukkie amber vir ons huweliksherdenking! In die gomsteen is 'n blaartjie gefossileer.
Vanaf Nyhavn-kanaal met waterkantkroegies, tatoeëer-boetieks, en ‘sardientjie’-houtwonings, onderneem ons 'n kanaalbootrit. Die kaptein van Fyrskib-boot wink Hans nader om te kom stuur. Hy’s heel in sy skik, bootmanskeps en al! Ons vaar onderdeur brûe, verby ou Deense geboue en kerke van historiese belang op Christianshavn, die Slottsholmen- seremoniële kaai, en Gamla Stan-vismark. Eriksen se Lille Havfrue-meerminbeeldjie op Langelinie-kaai (opgerig ter ere van Andersen) is die nie-amptelike landmerk van Kopenhagen en het glo al tweekeer letterlik kopverloor!
Ons Kopenhagen-besigtigingstoer sluit besoeke in aan koninklike paleise - Christiansborg, Rosenborg en Amalienborg van Koningin Margrethe II van Glücksborg. By aanskoue van die kroonjuwele, kristal , porselein, en ameublement hang ons monde oop. Soveel luuksheid darem? Sonde!
Ons Kopenhagen-besigtigingstoer sluit besoeke in aan koninklike paleise - Christiansborg, Rosenborg en Amalienborg van Koningin Margrethe II van Glücksborg. By aanskoue van die kroonjuwele, kristal , porselein, en ameublement hang ons monde oop. Soveel luuksheid darem? Sonde!
My hartewens word bewaarheid by Odense waar ons die museumhuisie van storieman Hans Andersen kan besigtig! Ek word weer storiekind tussen ou manuskripte , tekeninge, papierknippatrone en kinderboeke. Na ‘n besoek aan die opelug-museumdorpie, Den Fynske Landsby, met eenvoudige plaashuisies in tipies-Deense stabbur-boustyl, stem ons saam dat dit beslis swaarkrydae moes gewees het sonder sonskyn of elektrisiteit.
'n Entjie verder kry 'n paar fikses onder die ons die geleentheid om een van die antieke Viking-grafheuwels te beklim.
In dié wonderwêreldjie van Legoland eien mens internasionaal-bekende geboue en landmerke. Soos Gulliver deur Lilliput stap ek reusetreë deur miniatuur weergawes van herkenbare landmerke in Wes-Europa, Midde-Ooste, en Amerika - alles aanmekaargesit met oulike agtknoppie-boublokkies wat netjies inmekaarpas. Oupa Hans soek 'n stelletjie uit vir Kleinman Pierre.
Monica gesels onderhoudend oor die 1000 jaar-oue Viking-handelspad. By Frederikshavn aangekom , kies Hans koers hawebedrywighede toe, terwyl ek my reisdagboek opdateer. Ons oornag in Jutlandia-hawehotel alvorens ons met die Carisma-veerboot oor Kattegat na Gothenburg in Swede vaar.
Ons bring 'n gesellige oggend deur tussen kleurvolle bote en vrypostige seevoëls langs die seefront van die hawestad Gothenburg. Op die onthaal-dekruimte van 'n ou vasgemeerde boot kry ons smorgasbord van krap-, paling-, en haring-happies, op aptytwekkende oopbroodjies. Heerlik!"Sverige, lagom" – Ja, Swede is ‘okei’.
Die roete binneland toe vleg verby mere, fluweelgroen landbouvelde en houtplaashuise (tradisioneel Falun-rooi met wit omraamde vensters), elk met appelbome, bessiebosse en tulptuintjies. Die manne sien industrieë raak: Ericssons, Volvo, Saab en Husqvarna en tel die saagmeulens en vuurhoutjie-fabrieke. Die meerdorpie Grenna, is sentrum vir die polkagris kokerij waar ons dames belangstellend toekyk hoe veelkleurige pepermentstafies behendig gekleur, gerol, geknip word. Netjies toegedraai in glanspapier, is dit 'n spesiale geskenkie vir iemand tuis.
Die serene stad Stockholm staan bekend as 'die stad tussen brûe', of 'drywende stad'. Hierdie idilliese stadsomgewing beslaan 'n argipel kudde-eilandjies, waterweë en bruggies.
Die 'oustad' Gamla Stan op Riddarsholm-eiland, het sy middeleeuse atmosfeer behou, deels weens die afwesigheid van voertuie, andersyds weens die trots van die Swede op hul erfenis. Vir my (met moeilike voete!) is Stockholm darem stapbaar ; besienswaardighede is nabymekaar, soos die Kungsträdgärden met spuitfonteine, en die Stockholm-katedraal met sy uitmuntende houtgekerfde altaar. 'n Absolute hoogtepunt vir ons is die beroemde 'Goue Saal' in Stadshuset waar luisterryke Nobelprys-seremonies voltrek word. Historiese frescoes teen die mure is uitgelê in derduisende goudkleurige mosaïek-teëltjies. Kameras mag nie hier flits nie!
Nêrens word die Viking-geskiedenis en skeepsboukundigheid so besonderlik geïllustreer as in Vasa-museum nie. Die manne vind dit fassinerend, maar vir my is alles te oorweldigend. Hierdie massiewe museum bevat die gebergte oorlogskip wat drie eeue lank onderwater versteek gelê het. Na jarelange se berging-prosedures en restourasie, word hierdie opgeknapte skip saam met allerlei interessante skeepsgebruiksartikels in die temperatuur- en vogtigheidsbeheerde museum uitgestal.
Langs die pad lig Monica ons in oor Uppsala se historiese kroningskatedraal. Ou boomstomp-kerkskatkiste, hout-kerkkloktorings, antieke 'kerkbote', "May-poles" vir lentefeesvieringe, kürbitz-geverfde voordeure, identifiserende figuurtjies van klip op skoorstene, maak unieke foto's vir my reisalbum!
Nusnäs is bekend vir handgekerfde Dalahäste-houtperdjies, by internasionale handelsuitstallings gebruik as simbool van Swede. Hans kiek my bo-op die ‘Reuseperd van Dalärna’! (Hierdie foto pryk later op die buiteblad-collage van my reisjoernaal.)
'n Glasie bloubessiesap verwelkom ons by die Noorse grens - die ys is gebreek en toerlede gesels 'n 'takbok-uit-‘n-bos'!
Die koel somertemperatuur en lang dae is bewys dat ons naby die arktiese sirkel is. Hoog in die berge lê die sneeu nog dik en teen die hange vorm smeltende sneeu nat sebrastrepe. Ek lyk soos 'n regte trol-dwergvrouthie teen die hoë wal sneeu langs die bus! Só verblindend-helder weerkaats die son, dat ons gou donkerbrille opdiep!
Fjordland is 'n asemrowende gebied van gletsers en tuimelende watervalle uit die hoë sneeubedekte granietgesteentes. Ver onder in skeurvalleie lê die pragtige fjordinhamme. Ek haal aan oor die Noorweegse fjordland: "No amount of anticipation and no photographs can ever prepare the traveler for the real thing!" Dit is inderdaad so - die stilte en dramatiese natuurskoon laat 'n mens stil én stom. Hans wikkel sy arm om my lyf....
Hoog bo by Flydalsjuvet-uitkykpunt hou die busbestuurder stil sodat ons die asemrowende skoonheid van die Geiranger-fjord en sy oewerdorpie kan inneem. Die son loer uit - ons vat hande met die Skepper - hoe kan ons anders as om ons seëninge te tel! 'n Veerbootrit oor die spieëlgladde fjord sluit 'n fantastiese dag af.
Hout-berghutte, die Sewe Susters-waterval, mooi wit passasiersbote wat geruisloos die water verbygly, en fantastiese weerkaatsings op die rimpelvrye watervlak, dra alles daartoe by om hierdie dag onvergeetlik te maak. In valleie ry ons deur woude bergvarings, bosse wit kantblomme tussen pienk en pers lupine, verby takbokhorings bo-aan plaasvoordeure, salm-teelplase met winter-fiskehütte, weidende bergbokke met klokke en mooi stewiggeboude, geelbruin fjordperde.
Die serene stad Stockholm staan bekend as 'die stad tussen brûe', of 'drywende stad'. Hierdie idilliese stadsomgewing beslaan 'n argipel kudde-eilandjies, waterweë en bruggies.
Die 'oustad' Gamla Stan op Riddarsholm-eiland, het sy middeleeuse atmosfeer behou, deels weens die afwesigheid van voertuie, andersyds weens die trots van die Swede op hul erfenis. Vir my (met moeilike voete!) is Stockholm darem stapbaar ; besienswaardighede is nabymekaar, soos die Kungsträdgärden met spuitfonteine, en die Stockholm-katedraal met sy uitmuntende houtgekerfde altaar. 'n Absolute hoogtepunt vir ons is die beroemde 'Goue Saal' in Stadshuset waar luisterryke Nobelprys-seremonies voltrek word. Historiese frescoes teen die mure is uitgelê in derduisende goudkleurige mosaïek-teëltjies. Kameras mag nie hier flits nie!
Nêrens word die Viking-geskiedenis en skeepsboukundigheid so besonderlik geïllustreer as in Vasa-museum nie. Die manne vind dit fassinerend, maar vir my is alles te oorweldigend. Hierdie massiewe museum bevat die gebergte oorlogskip wat drie eeue lank onderwater versteek gelê het. Na jarelange se berging-prosedures en restourasie, word hierdie opgeknapte skip saam met allerlei interessante skeepsgebruiksartikels in die temperatuur- en vogtigheidsbeheerde museum uitgestal.
Langs die pad lig Monica ons in oor Uppsala se historiese kroningskatedraal. Ou boomstomp-kerkskatkiste, hout-kerkkloktorings, antieke 'kerkbote', "May-poles" vir lentefeesvieringe, kürbitz-geverfde voordeure, identifiserende figuurtjies van klip op skoorstene, maak unieke foto's vir my reisalbum!
Nusnäs is bekend vir handgekerfde Dalahäste-houtperdjies, by internasionale handelsuitstallings gebruik as simbool van Swede. Hans kiek my bo-op die ‘Reuseperd van Dalärna’! (Hierdie foto pryk later op die buiteblad-collage van my reisjoernaal.)
'n Glasie bloubessiesap verwelkom ons by die Noorse grens - die ys is gebreek en toerlede gesels 'n 'takbok-uit-‘n-bos'!
Die koel somertemperatuur en lang dae is bewys dat ons naby die arktiese sirkel is. Hoog in die berge lê die sneeu nog dik en teen die hange vorm smeltende sneeu nat sebrastrepe. Ek lyk soos 'n regte trol-dwergvrouthie teen die hoë wal sneeu langs die bus! Só verblindend-helder weerkaats die son, dat ons gou donkerbrille opdiep!
Fjordland is 'n asemrowende gebied van gletsers en tuimelende watervalle uit die hoë sneeubedekte granietgesteentes. Ver onder in skeurvalleie lê die pragtige fjordinhamme. Ek haal aan oor die Noorweegse fjordland: "No amount of anticipation and no photographs can ever prepare the traveler for the real thing!" Dit is inderdaad so - die stilte en dramatiese natuurskoon laat 'n mens stil én stom. Hans wikkel sy arm om my lyf....
Hoog bo by Flydalsjuvet-uitkykpunt hou die busbestuurder stil sodat ons die asemrowende skoonheid van die Geiranger-fjord en sy oewerdorpie kan inneem. Die son loer uit - ons vat hande met die Skepper - hoe kan ons anders as om ons seëninge te tel! 'n Veerbootrit oor die spieëlgladde fjord sluit 'n fantastiese dag af.
Hout-berghutte, die Sewe Susters-waterval, mooi wit passasiersbote wat geruisloos die water verbygly, en fantastiese weerkaatsings op die rimpelvrye watervlak, dra alles daartoe by om hierdie dag onvergeetlik te maak. In valleie ry ons deur woude bergvarings, bosse wit kantblomme tussen pienk en pers lupine, verby takbokhorings bo-aan plaasvoordeure, salm-teelplase met winter-fiskehütte, weidende bergbokke met klokke en mooi stewiggeboude, geelbruin fjordperde.
Bergen, in ou Hansa-vissershawe met Wêrelderfenisstatus is strategies geleë op 'n skiereiland aan die voet van sewe heuwels. In gerestoureerde, antieke hout-handelshuise word boetieks, kunsgalerye en klein museums bedryf. Hans kies koers na die ou Torget-vismark met sy verskeidenheid seekos, terwyl die winkels vir my wink. Pragtige takbokvel-pantoffels trek my aandag. Ander begeerlike ware is mooi pewter en silwer eetgerei met tradisionele Viking-motiewe. Ek soek 'n spesiale Nordstrikk-woltrui uit in rooi-grys-wit.
Die Trolstigen-haarnaaldpad en steil Flämsbana-treinspoor, al langs die fjords en deur vele bergtonnels, is vir almal wonderlike belewenisse. Aan die voet van Twinvoss-dubbelwaterval gaan skep Hans vir my van die 'verjongende water' - die hoop beskaam mos nooit vir "Lank sal ons lewe!"
Oslo is ons laaste bestemming - 'n moderne 'kleinstad' met voetgangersones, parke en paleise. Die spognaam, "Stad van Goud", verwys trots na talle goue medaljes wat deur kranige Noorweërs by Olimpiese Winterspele verower word.
Hans is beïndruk met die mooi hawegebied en seiljagmarina met Norge, die koninklike jag; ek is meer ingestel op die goedversorgde tuine en ambassadeurswonings, asook die Aula-saal waar die Nobelprys vir Vrede jaarliks toegeken word aan verdienstelikes.
Die kersie op ons Skandinawiese koek is Vigelandpark, bekend vir die lewenswerk van die Rodin-geïnspireerde beeldhouer, Gustav Vigeland, wat die lewensiklus en -fases van die mens in honderde naak-beeldhouwerke van graniet en brons weergegee het. 'n Besoek aan hierdie indrukwekkende 'lewensmonument' was emosioneel absoluut 'n hoogtepunt. Rug aan rug (darem mét klere aan) sit ons en pose vir 'n herdenkingsfoto!
Van die maritieme museumkompleks op Bygdöy-skiereiland kon ons ons nie wegskeur nie .'n Uur se besigtigingstyd is beslis te kort vir die Kontiki-museum met Thor Heyerdahl se outydse balsabote. Drie goedbewaarde Viking 'grafskepe' met gebruiksartikels vir belangrike of welvarende mense van weleer, toegepak met lae turf, en so bewaar vir die lang 'slaap van eeue', is netso interessant. Die Norsk Folkenmuseum vertoon Noorse husflieden, Laplandse Sami-kultuurartikels en veelkleurig-geborduurde volksdrag-kostuums. Vir oulaas skaf ek 'n paar bekostigbare aandenkings aan.
Wat ons oor die algemeen van Skandinawie beïndruk het, was die mense se netheid en flinkheid, hoë lewenstandaard en welvaart, die gesinkroniseerde publieke vervoer, goeie paaie, goedversordge kerkhoffies en afwesigheid van rommel en misdaadbedreiging.
Van die maritieme museumkompleks op Bygdöy-skiereiland kon ons ons nie wegskeur nie .'n Uur se besigtigingstyd is beslis te kort vir die Kontiki-museum met Thor Heyerdahl se outydse balsabote. Drie goedbewaarde Viking 'grafskepe' met gebruiksartikels vir belangrike of welvarende mense van weleer, toegepak met lae turf, en so bewaar vir die lang 'slaap van eeue', is netso interessant. Die Norsk Folkenmuseum vertoon Noorse husflieden, Laplandse Sami-kultuurartikels en veelkleurig-geborduurde volksdrag-kostuums. Vir oulaas skaf ek 'n paar bekostigbare aandenkings aan.
Wat ons oor die algemeen van Skandinawie beïndruk het, was die mense se netheid en flinkheid, hoë lewenstandaard en welvaart, die gesinkroniseerde publieke vervoer, goeie paaie, goedversordge kerkhoffies en afwesigheid van rommel en misdaadbedreiging.
"Jag ärs glad när solen skinen" – ons is darem ook dankbaar vir sonskynweer hier in die koue Noorde!
Ten slotte dan, ons reisfilosofie : Reis hou die romantiek van ontvlugting in, die ontdekking van dit wat ánders is, ontmoeting van vreemdeling-vriende, en ingesteldheid op alles wat sintuiglik waardeer kan word.
Ten slotte dan, ons reisfilosofie : Reis hou die romantiek van ontvlugting in, die ontdekking van dit wat ánders is, ontmoeting van vreemdeling-vriende, en ingesteldheid op alles wat sintuiglik waardeer kan word.
'n Skandinawiese smorgasbord" daar's 'n storie
tydgestol
in amber ,warm teen my wang;
in misterie van harpuis
lê my hunkering ook vasgevang"
Skandinawië is by uitstek Storieland - uit lang wintersnagte in hierdie noorderlande is stories gebore wat deur oorvertelling eeue lank bly voortleef het - sprokies van Hans Andersen, Viking-sagas, Kontiki-reise, Trol-legendes. En ek is in wese mos maar Storiekind.
Ek skerts tong-in-die-kies dat ons nie duur Persiese tapyte, of silwer eetgerei besit nie omdat ons belê in vliegkaartjies Europa toe. Skandinawië was nog altyd buite ons bereik omdat dit so peperduur is en die taal onverstaanbaar, maar met komplimentêre vliegkaartjies in die hand, kon ons die atlas en paspoorte nadertrek.
Anderhelfte, Hans, is my reismaat en geesgenoot. Ons verskil in temperament, maar deel 'n reispassie wat skrik vir niks! Elke reis is 'n 'harts-tog' vir ons - vérreikend, verrykend, vernuwend , verslawend - immer onvoltooid. Horisonne verskuif mos hoe verder jy reis. Ons twee jeukvoetiges reis lig, loshande en met ontvanklike harte! Ons maak maklik vriende met mede-reisigers, vele met wie ons steeds oor kontinente heen elektronies korrespondeer.
Dit is Mei , laatlente in Denemarke, bakermat van sprokiesverteller Hans Christian Andersen. Ons toergroep kom bymekaar by Saga-hotel (gepas vernoem na 'n verhaal van Skandinawiese oorsprong), loopafstand van die hart van Kopenhagen. "Skål"! Carlsberg-bierglase klink oor 'n gesellige kenmekaar-tafel in Tivoli-ontspanningspark. Buitelug-orkeste lui die somer vrolik in.
Ons kuddetjie toeriste loerkoop onder sambrele langs Strøget, die keisteenwandelstraat tussen ou stadspleine met blommeverkopers en vryskut-kunstenaars wat om aalmoese bie. Begeerlike Royal Copenhagen-porselein en Georg Jensen is peperduur! Hans bederf my egter goedgunstiglik met 'n unieke stukkie amber vir ons huweliksherdenking! In die gomsteen is 'n blaartjie gefossileer.Hier op my bord lê my hartsindrukke - 'n haring-southappie uit Denemarke, 'n salm-en-roomkaasbroodjie uit Swede en 'n hele mondvol peperduur kaviaar uit Noorweë. Kom proe gerus saam!
Wanneer 'n mens reisherinneringe oproep, sif jou brein mos die koring van die kaf en lê die beste 'happies' voor. In 'n smorgasbord saamgevat, is die noorderlande van Skandinawië bekend vir manjifieke fjords, ysblou gletsers , diep ravyne, woudland en mere. Individueel het hierdie drie Vikinglande egter elk sy eie karakter, kultuur en bekoring.'n Reisgids kan 'n toer maak of breek. Gelukkig was Monica van Insight se veertiendaagse Fjordland-toer, intelligent, belese, berese en haar kommentaar oor koningshuise, Nobelverrigtinge , feestelikhede en wintersport, humoristies en omvattend.
tydgestol
in amber ,warm teen my wang;
in misterie van harpuis
lê my hunkering ook vasgevang"
Skandinawië is by uitstek Storieland - uit lang wintersnagte in hierdie noorderlande is stories gebore wat deur oorvertelling eeue lank bly voortleef het - sprokies van Hans Andersen, Viking-sagas, Kontiki-reise, Trol-legendes. En ek is in wese mos maar Storiekind.
Ek skerts tong-in-die-kies dat ons nie duur Persiese tapyte, of silwer eetgerei besit nie omdat ons belê in vliegkaartjies Europa toe. Skandinawië was nog altyd buite ons bereik omdat dit so peperduur is en die taal onverstaanbaar, maar met komplimentêre vliegkaartjies in die hand, kon ons die atlas en paspoorte nadertrek.
Anderhelfte, Hans, is my reismaat en geesgenoot. Ons verskil in temperament, maar deel 'n reispassie wat skrik vir niks! Elke reis is 'n 'harts-tog' vir ons - vérreikend, verrykend, vernuwend , verslawend - immer onvoltooid. Horisonne verskuif mos hoe verder jy reis. Ons twee jeukvoetiges reis lig, loshande en met ontvanklike harte! Ons maak maklik vriende met mede-reisigers, vele met wie ons steeds oor kontinente heen elektronies korrespondeer.
Dit is Mei , laatlente in Denemarke, bakermat van sprokiesverteller Hans Christian Andersen. Ons toergroep kom bymekaar by Saga-hotel (gepas vernoem na 'n verhaal van Skandinawiese oorsprong), loopafstand van die hart van Kopenhagen. "Skål"! Carlsberg-bierglase klink oor 'n gesellige kenmekaar-tafel in Tivoli-ontspanningspark. Buitelug-orkeste lui die somer vrolik in.
Ons kuddetjie toeriste loerkoop onder sambrele langs Strøget, die keisteenwandelstraat tussen ou stadspleine met blommeverkopers en vryskut-kunstenaars wat om aalmoese bie. Begeerlike Royal Copenhagen-porselein en Georg Jensen is peperduur! Hans bederf my egter goedgunstiglik met 'n unieke stukkie amber vir ons huweliksherdenking! In die gomsteen is 'n blaartjie gefossileer.Hier op my bord lê my hartsindrukke - 'n haring-southappie uit Denemarke, 'n salm-en-roomkaasbroodjie uit Swede en 'n hele mondvol peperduur kaviaar uit Noorweë. Kom proe gerus saam!
Wanneer 'n mens reisherinneringe oproep, sif jou brein mos die koring van die kaf en lê die beste 'happies' voor. In 'n smorgasbord saamgevat, is die noorderlande van Skandinawië bekend vir manjifieke fjords, ysblou gletsers , diep ravyne, woudland en mere. Individueel het hierdie drie Vikinglande egter elk sy eie karakter, kultuur en bekoring.'n Reisgids kan 'n toer maak of breek. Gelukkig was Monica van Insight se veertiendaagse Fjordland-toer, intelligent, belese, berese en haar kommentaar oor koningshuise, Nobelverrigtinge , feestelikhede en wintersport, humoristies en omvattend.
Vanaf Nyhavn-kanaal met waterkantkroegies, tatoeëer-boetieks, en ‘sardientjie’-houtwonings, onderneem ons 'n kanaalbootrit. Die kaptein van Fyrskib-boot wink Hans nader om te kom stuur. Hy’s heel in sy skik, bootmanskeps en al! Ons vaar onderdeur brûe, verby ou Deense geboue en kerke van historiese belang op Christianshavn, die Slottsholmen- seremoniële kaai, en Gamla Stan-vismark. Eriksen se Lille Havfrue-meerminbeeldjie op Langelinie-kaai (opgerig ter ere van Andersen) is die nie-amptelike landmerk van Kopenhagen en het glo al tweekeer kopverloor!
Ons Kopenhagen-besigtigingstoer sluit besoeke in aan koninklike paleise - Christiansborg, Rosenborg en Amalienborg van Koningin Margrethe II van Glücksborg. By aanskoue van die kroonjuwele, kristal , porselein, en ameublement hang ons monde oop. Soveel luuksheid darem?
Ons Kopenhagen-besigtigingstoer sluit besoeke in aan koninklike paleise - Christiansborg, Rosenborg en Amalienborg van Koningin Margrethe II van Glücksborg. By aanskoue van die kroonjuwele, kristal , porselein, en ameublement hang ons monde oop. Soveel luuksheid darem?
Sonde!
My hartewens word bewaarheid by Odense waar ons die museumhuisie van storieman Hans Andersen kan besigtig! Ek word weer storiekind tussen ou manuskripte , tekeninge, papierknippatrone en kinderboeke. Na ‘n besoek aan die opelug-museumdorpie, Den Fynske Landsby, met eenvoudige plaashuisies in tipies-Deense stabbur-boustyl, stem ons saam dat dit beslis swaarkrydae moes gewees het sonder sonskyn of elektrisiteit.
'n Entjie verder kry 'n paar fikses onder die ons die geleentheid om een van die antieke Viking-grafheuwels te beklim.
In dié wonderwêreldjie van Legoland eien ek internasionaal-bekende geboue en landmerke. Soos Gulliver deur Lilliput stap ek reusetreë deur miniatuur weergawes van herkenbare landmerke in Wes-Europa, Midde-Ooste, en Amerika - alles aanmekaargesit met oulike agtknoppie-boublokkies wat netjies inmekaarpas. Oupa Hans soek 'n stelletjie uit vir Kleinman Pierre.
Monica gesels onderhoudend oor die 1000 jaar-oue Viking-handelspad. By Frederikshavn aangekom kies Hans koers hawebedrywighede toe, terwyl ek my reisdagboek opdateer. Ons oornag in Jutlandia-hawehotel alvorens ons met die Carisma-veerboot oor Kattegat na Gothenburg in Swede vaar.
Ons bring 'n gesellige oggend deur tussen kleurvolle bote en vrypostige seevoëls langs die seefront van die hawestad Gothenburg. Op die onthaal-dekruimte van 'n ou vasgemeerde boot kry ons smorgasbord van krap-, paling-, en haring-happies, op aptytwekkende oopbroodjies. Heerlik!"Sverige, lagom" – Ja, Swede is ‘okei’.
Die roete binneland toe vleg verby mere, fluweelgroen landbouvelde en houtplaashuise (tradisioneel Falun-rooi met wit omraamde vensters), elk met appelbome, bessiebosse en tulptuintjies. Die manne sien industrieë raak: Ericssons, Volvo, Saab en Husqvarna en tel die saagmeulens en vuurhoutjie-fabrieke. Die meerdorpie Grenna, is sentrum vir die polkagris kokerij waar ons dames belangstellend toekyk hoe veelkleurige pepermentstafies behendig gekleur, gerol, geknip word. Netjies toegedraai in glanspapier, is dit 'n spesiale geskenkie vir iemand tuis.
Die serene stad Stockholm staan bekend as 'die stad tussen brûe', of 'drywende stad'. Hierdie idilliese stadsomgewing beslaan 'n argipel kudde-eilandjies, waterweë en bruggies.
Die 'oustad' Gamla Stan op Riddarsholm-eiland, het sy middeleeuse atmosfeer behou, deels weens die afwesigheid van voertuie, andersyds weens die trots van die Swede op hul erfenis. Vir my (met moeilike voete!) is Stockholm darem stapbaar ; besienswaardighede is nabymekaar, soos die Kungsträdgärden met spuitfonteine, en die Stockholm-katedraal met sy uitmuntende houtgekerfde altaar. 'n Absolute hoogtepunt vir ons is die beroemde 'Goue Saal' in Stadshuset waar luisterryke Nobelprys-seremonies voltrek word. Historiese frescoes teen die mure is uitgelê in derduisende goudkleurige mosaïek-teëltjies. Kameras mag nie hier flits nie!
Nêrens word Viking-geskiedenis en skeepsboukundigheid so besonderlik geïllustreer as in Vasa-museum nie. Die manne vind dit fassinerend, maar vir my is dit alles te oorweldigend. Hierdie massiewe museum bevat die gebergte oorlogskip wat drie eeue lank onderwater versteek gelê het. Na jarelange se berging-prosedures en restourasie, word hierdie opgeknapte skip saam met allerlei interessante skeepsgebruiksartikels in die temperatuur- en vogtigheidsbeheerde museum uitgestal.
Langs die pad lig Monica ons in oor Uppsala se historiese kroningskatedraal. Ou boomstomp-kerkskatkiste, hout-kerkkloktorings, antieke 'kerkbote', "May-poles" vir lentefeesvieringe, kürbitz-geverfde voordeure, identifiserende figuurtjies van klip op skoorstene, is alles vir ons uniek - pragfoto's vir my reisalbum!
Nusnäs is bekend vir handgekerfde Dalahäste-houtperdjies, by internasionale handelsuitstallings gebruik as simbool van Swede. Hans kiek my bo-op die ‘Reuseperd van Dalärna’! (Hierdie foto pryk later op die buiteblad-collage van my reisjoernaal.)
'n Glasie bloubessiesap verwelkom ons by die Noorse grens - die ys is gebreek en toerlede gesels 'n 'takbok-uit-‘n-bos'!
Die koel somertemperatuur en lang dae is bewys dat ons naby die arktiese sirkel is. Hoog in die berge lê die sneeu nog dik en teen die hange vorm smeltende sneeu nat sebrastrepe. Hans lyk soos 'n regte trol-dwergie teen die hoë wal sneeu langs die bus! Só verblindend-helder weerkaats die son, dat ons gou donkerbrille opdiep!
Fjordland is 'n asemrowende gebied van gletsers en tuimelende watervalle uit die hoë sneeubedekte granietgesteentes. Ver onder in skeurvalleie lê die pragtige fjordinhamme. Ek haal aan oor die Noorweegse fjordland: "No amount of anticipation and no photographs can ever prepare the traveler for the real thing!" Dit is inderdaad so - die stilte en dramatiese natuurskoon laat 'n mens stil én stom. Hans wikkel sy arm om my lyf....
Hoog bo by Flydalsjuvet-uitkykpunt hou die busbestuurder stil sodat ons die asemrowende skoonheid van die Geiranger-fjord en sy oewerdorpie kan inneem. Die son loer uit - ons vat hande met die Skepper - hoe kan ons anders as om ons seëninge te tel! 'n Veerbootrit oor die spieëlgladde fjord sluit 'n fantastiese dag af.
Hout-berghutte, die Sewe Susters-waterval, mooi wit passasiersbote wat geruisloos verby ons oor die water gly, en fantastiese weerkaatsings op die rimpelvrye watervlak, dra alles daartoe by om hierdie dag onvergeetlik te maak. In valleie ry ons deur woude bergvarings, bosse wit kantblomme tussen pienk en pers lupine, verby takbokhorings bo-aan plaasvoordeure, salm-teelplase met fiskehütte, weidende bergbokke met klokke en mooi stewiggeboude, geelbruin fjordperde.
Die serene stad Stockholm staan bekend as 'die stad tussen brûe', of 'drywende stad'. Hierdie idilliese stadsomgewing beslaan 'n argipel kudde-eilandjies, waterweë en bruggies.
Die 'oustad' Gamla Stan op Riddarsholm-eiland, het sy middeleeuse atmosfeer behou, deels weens die afwesigheid van voertuie, andersyds weens die trots van die Swede op hul erfenis. Vir my (met moeilike voete!) is Stockholm darem stapbaar ; besienswaardighede is nabymekaar, soos die Kungsträdgärden met spuitfonteine, en die Stockholm-katedraal met sy uitmuntende houtgekerfde altaar. 'n Absolute hoogtepunt vir ons is die beroemde 'Goue Saal' in Stadshuset waar luisterryke Nobelprys-seremonies voltrek word. Historiese frescoes teen die mure is uitgelê in derduisende goudkleurige mosaïek-teëltjies. Kameras mag nie hier flits nie!
Nêrens word Viking-geskiedenis en skeepsboukundigheid so besonderlik geïllustreer as in Vasa-museum nie. Die manne vind dit fassinerend, maar vir my is dit alles te oorweldigend. Hierdie massiewe museum bevat die gebergte oorlogskip wat drie eeue lank onderwater versteek gelê het. Na jarelange se berging-prosedures en restourasie, word hierdie opgeknapte skip saam met allerlei interessante skeepsgebruiksartikels in die temperatuur- en vogtigheidsbeheerde museum uitgestal.
Langs die pad lig Monica ons in oor Uppsala se historiese kroningskatedraal. Ou boomstomp-kerkskatkiste, hout-kerkkloktorings, antieke 'kerkbote', "May-poles" vir lentefeesvieringe, kürbitz-geverfde voordeure, identifiserende figuurtjies van klip op skoorstene, is alles vir ons uniek - pragfoto's vir my reisalbum!
Nusnäs is bekend vir handgekerfde Dalahäste-houtperdjies, by internasionale handelsuitstallings gebruik as simbool van Swede. Hans kiek my bo-op die ‘Reuseperd van Dalärna’! (Hierdie foto pryk later op die buiteblad-collage van my reisjoernaal.)
'n Glasie bloubessiesap verwelkom ons by die Noorse grens - die ys is gebreek en toerlede gesels 'n 'takbok-uit-‘n-bos'!
Die koel somertemperatuur en lang dae is bewys dat ons naby die arktiese sirkel is. Hoog in die berge lê die sneeu nog dik en teen die hange vorm smeltende sneeu nat sebrastrepe. Hans lyk soos 'n regte trol-dwergie teen die hoë wal sneeu langs die bus! Só verblindend-helder weerkaats die son, dat ons gou donkerbrille opdiep!
Fjordland is 'n asemrowende gebied van gletsers en tuimelende watervalle uit die hoë sneeubedekte granietgesteentes. Ver onder in skeurvalleie lê die pragtige fjordinhamme. Ek haal aan oor die Noorweegse fjordland: "No amount of anticipation and no photographs can ever prepare the traveler for the real thing!" Dit is inderdaad so - die stilte en dramatiese natuurskoon laat 'n mens stil én stom. Hans wikkel sy arm om my lyf....
Hoog bo by Flydalsjuvet-uitkykpunt hou die busbestuurder stil sodat ons die asemrowende skoonheid van die Geiranger-fjord en sy oewerdorpie kan inneem. Die son loer uit - ons vat hande met die Skepper - hoe kan ons anders as om ons seëninge te tel! 'n Veerbootrit oor die spieëlgladde fjord sluit 'n fantastiese dag af.
Hout-berghutte, die Sewe Susters-waterval, mooi wit passasiersbote wat geruisloos verby ons oor die water gly, en fantastiese weerkaatsings op die rimpelvrye watervlak, dra alles daartoe by om hierdie dag onvergeetlik te maak. In valleie ry ons deur woude bergvarings, bosse wit kantblomme tussen pienk en pers lupine, verby takbokhorings bo-aan plaasvoordeure, salm-teelplase met fiskehütte, weidende bergbokke met klokke en mooi stewiggeboude, geelbruin fjordperde.
Bergen, in ou Hansa-vissershawe met Wêrelderfenisstatus is strategies geleë op 'n skiereiland aan die voet van sewe heuwels. In gerestoureerde, antieke hout-handelshuise word boetieks, kunsgalerye en klein museums bedryf. Hans kies koers na die ou Torget-vismark met sy verskeidenheid seekos, terwyl die winkels vir my wink. Pragtige takbokvel-pantoffels trek my aandag. Ander begeerlike ware is mooi pewter en silwer eetgerei met tradisionele Viking-motiewe. Ek soek 'n spesiale Nordstrikk-woltrui uit in rooi-grys-wit.
Die Trolstigen-haarnaaldpad en steil Flämsbana-treinspoor, al langs die fjords en deur vele bergtonnels, is vir almal 'n wonderlike belewenis. Aan die voet van Twinvoss-dubbelwaterval gaan skep Hans vir my van die 'verjongende water' - die hoop beskaam mos nooit vir "Lank sal ons lewe!"
Oslo is ons laaste bestemming - 'n moderne 'kleinstad' met voetgangersones, parke en paleise. Die spognaam, "Stad van Goud", verwys trots na talle goue medaljes wat deur kranige Noorweërs by Olimpiese Winterspele verower word.
Hans is beïndruk met die mooi hawegebied en seiljagmarina met Norge, die koninklike jag; ek is meer ingestel op die goedversorgde ambassadeurswonings en die Aula-saal waar die Nobelprys vir Vrede jaarliks toegeken word aan verdienstelikes.
Die kersie op ons Skandinawiese koek is Vigelandpark, bekend vir die lewenswerk van die Rodin-geïnspireerde beeldhouer, Gustav Vigeland, wat die lewensiklus en -fases van die mens in honderde naak-beeldhouwerke van graniet en brons weergegee het. 'n Besoek aan hierdie indrukwekkende 'lewensmonument' was emosioneel absoluut 'n hoogtepunt. Rug aan rug (darem mét klere aan) sit ons en pose vir 'n herdenkingsfoto!
Van die maritieme museumkompleks op Bygdöy-skiereiland kon ons ons nie wegskeur nie .'n Uur se besigtigingstyd is beslis te kort vir die Kontiki-museum met Thor Heyerdahl se outydse balsabote. Drie goedbewaarde Viking 'grafskepe' met gebruiksartikels vir belangrike of welvarende mense van weleer, toegepak met lae turf, en so bewaar vir die lang 'slaap van eeue', is netso interessant. Die Norsk Folkenmuseum vertoon Noorse husflieden, Laplandse Sami-kultuurartikels en veelkleurig-geborduurde volksdrag-kostuums. Vir oulaas skaf ek 'n paar bekostigbare aandenkings aan.
Wat ons oor die algemeen van Skandinawie beïndruk het, was die mense se netheid en flinkheid, hoë lewenstandaard en welvaart, die gesinkroniseerde publieke vervoer, goeie paaie, goedversordge kerkhoffies en afwesigheid van rommel en misdaadbedreiging.
Van die maritieme museumkompleks op Bygdöy-skiereiland kon ons ons nie wegskeur nie .'n Uur se besigtigingstyd is beslis te kort vir die Kontiki-museum met Thor Heyerdahl se outydse balsabote. Drie goedbewaarde Viking 'grafskepe' met gebruiksartikels vir belangrike of welvarende mense van weleer, toegepak met lae turf, en so bewaar vir die lang 'slaap van eeue', is netso interessant. Die Norsk Folkenmuseum vertoon Noorse husflieden, Laplandse Sami-kultuurartikels en veelkleurig-geborduurde volksdrag-kostuums. Vir oulaas skaf ek 'n paar bekostigbare aandenkings aan.
Wat ons oor die algemeen van Skandinawie beïndruk het, was die mense se netheid en flinkheid, hoë lewenstandaard en welvaart, die gesinkroniseerde publieke vervoer, goeie paaie, goedversordge kerkhoffies en afwesigheid van rommel en misdaadbedreiging.
"Jag ärs glad när solen skinen" – ook dankbaar vir sonskynweer hier in die koue Noorde!
Ten slotte dan, ons reisfilosofie : Reis hou die romantiek van ontvlugting in, die ontdekking van dit wat ánders is, ontmoeting van vreemdeling-vriende, en ingesteldheid op alles wat sintuiglik waardeer kan word.
Ten slotte dan, ons reisfilosofie : Reis hou die romantiek van ontvlugting in, die ontdekking van dit wat ánders is, ontmoeting van vreemdeling-vriende, en ingesteldheid op alles wat sintuiglik waardeer kan word.
No comments:
Post a Comment